Özünde, pazar segmentasyonu kitlenizi belirli ortak noktalar ve benzerlikler temelinde daha küçük gruplara ayırır. Bu segmentlerin her biri, size uygulanabilir pazarlama kampanyaları oluşturmanıza yardımcı olmak nihai hedefiyle iyi tanımlanmış ve ölçülebilirdir.
Fakat pazarınızı bölmeniz gerekiyor mu? Sonuçta, bu sadece ürün veya hizmetinizi pazarlayabileceğiniz müşteri sayısını sınırlar.
İşte basit bir gerçek: hangi sektörde olursanız olun, rakiplerinizin olması kaçınılmazdır. Sayıları birler, yüzler veya binler olabilir. Benzer şekilde, eğer pazar araştırması yaparsanız, müşterilerinizin birbirinin aynısı olmadığını fark edeceksiniz.
Her alıcının farklı demografik özellikleri, hedefleri, zorlukları, ihtiyaçları, ilgi alanları ve davranış özellikleri vardır.
Pazarlama segmentasyonunu kullanarak niş kitle segmentlerinize odaklanabilir ve pazarlama çalışmalarınızı aşırı kişiselleştirebilirsiniz. Şirketler bunu marka pazarlaması ve ürün konumlandırmasında kullanarak, potansiyel müşterileriyle bağlantı kurmanın daha iyi yollarını bulabilirler.
Bu makalede, hedef pazarınızı anlamanıza yardımcı olacak örneklerle birlikte pazar segmentasyonunun ana türlerini ve temel faydalarını tartışıyoruz.
Wikipedia'ya göre, "Pazarlamada, pazar segmentasyonu, geniş bir tüketici veya iş pazarını, normalde mevcut ve potansiyel müşterilerden oluşan, ortak özelliklere dayalı alt gruplara (segment olarak bilinir) ayırma sürecidir."
Bu, ortak ihtiyaçları, davranışları ve tercihleri olan potansiyel müşterileri kolayca tanımlanabilir tüketici gruplarında bir araya getirme yoludur.
Bu benzerlikler demografik özellikler, coğrafi konum, psikografik yapı, davranışsal özellikler ve işlem alışkanlıkları açısından olabilir. Bu unsurların bazılarını tanımlamak kolayken diğerleri değildir - yine de hepsi eşit derecede önemlidir.
Müşteriler aşağıdaki gibi çeşitli pazarlama segmentasyon teknikleri kullanılarak segmentlere ayrılabilir:
Hedef kitlenizi belirlemek ve segmentlere ayırmak için bu tekniklerin birini veya tümünü birlikte kullanabilirsiniz.
Unutmayın, günün sonunda hiçbir iki müşteri ürün veya hizmetlerinizi aynı şekilde kullanmayacaktır - aynı nedenden dolayı ihtiyaç duymayabilirler. Pazarlama segmentasyonu, markaların bu benzersiz nedenleri ve kullanım senaryolarını bulmasına yardımcı olur.
Ayrıca alıcı persona oluşturabilir, niş pazar fırsatları bulabilir, daha iyi pazarlama kampanyaları oluşturabilir, yeni ürün özellikleri geliştirebilir ve dönüşüm oranlarını artırabilirsiniz.
Pazar segmentasyonunda benzer insanları gruplandırırsınız. İki bireyin benzer olarak değerlendirilebilmesi için kullanılan özellikler ve nitelikler segmentasyon değişkenleri olarak adlandırılır.
Örneğin, bir pazarı yaşa göre segmentlere ayırıyorsak, yaş segmentasyon değişkeni olacaktır. İnsanlar değişkenlerden bahsettiklerinde genellikle şunları kastederler:
Bu değişkenlerin her birinin ne anlama geldiğine bakalım.
1. Sadece tek bir değişken insanları bölümlere ayırmak için kullanılır.
Genellikle, markalar müşterileri sadece tek bir değişken kullanarak bölümlendirir. Fitness bileklikleri satan bir şirketin durumunu ele alalım. Müşteri kaybı oranlarını azaltmak için müşterileri aktivite seviyelerine göre ayırır ve indirimler sunar.
2. Birden fazla değişken, mantıksal bir ilişkiye dayalı olarak insanları belirli bir segmente kategorize etmek için kullanılır.
Markaların müşterileri bir dizi koşula bağlı olarak birden fazla değişken kullanarak bölümlendirdiği zamanlar vardır.
Örneğin, Tesco gibi büyük bir perakendeci, başlangıçta müşterileri sadakate göre bölümlendirir - sadakat kartlarını ve üyelik programlarını düşünün. İşler iyi gitmeye başladığında, onları yıllık harcamalarına göre gruplandırarak tamamen farklı bir kategoriye koyabilirler.
3. Bir dizi değişken, segmentasyon üyeliğini tahmin etmek için öngörücü istatistiksel bir algoritmada kullanılır.
Değişkenin değeri tüm müşteriler için bilinmediğinde, cinsiyet, konum ve meslek gibi diğer özelliklere dayanarak her müşterinin potansiyel kârını tahmin etmek için öngörücü modeller kullanılır.
Bir sigorta şirketi, belirli bir müşterinin kârlılığını tahmin etmek için ihtiyaç duyduğu verilere sahip olmayabilir. Bu nedenle, diğer değişkenleri dikkate alacak ve bir medyan değer elde edeceklerdir.
4. Belirli değişkenler segmentasyon için kullanılan bir algoritmada kullanılır.
Belirli bir segment içinde çok sayıda segmentasyon değişkeniniz olduğunu varsayalım. Böyle bir durumda, birbirine benzeyen müşteri gruplarını bulmak için en iyi seçeneğiniz k-ortalama kümeleme analizi ve latent class analysis kullanmak olacaktır.
Bu iki kavrama aşina olmayanlar için, pazarlama segmentasyonu ve müşteri segmentasyonu birbirine oldukça benzer görünür. Kabul etmek gerekir ki, benzer olmalarına rağmen aynı değillerdir.
Amazon ormanlarında dürbün tutmak gibidir.
Yakınlaştırmadan önce, önünüzde uzanan yoğun yeşil ormanı görürsünüz. Ancak ormanın belirli bir bölümüne düzgün şekilde odaklandığınızda oradaki flora ve faunayı görebilirsiniz.
Pazar ve müşteri segmentasyonu da aynı şekildedir.
Pazarlama segmentasyonu size tüm pazarınızın kuşbakışı görünümünü sunar. Bu pazar her türden insanı içerebilir – geçmiş alıcılarınız, mevcut müşterileriniz ve gelecekteki potansiyel müşterileriniz.
Mesele şu ki, pazarlama stratejilerinize tepki verip vermeyeceklerinden asla tam emin olamayız.
Hedef pazarınızı – kâr elde edeceğinizden emin olduğunuz pazarı – bulduktan sonra, bu pazarı daha küçük gruplara ayırmaya geçersiniz. Genellikle, ürünlerinizi halihazırda destekleyen geçmiş ve mevcut müşterilere odaklanmak istersiniz.
Neden mi? Çünkü yeni müşteri kazanma maliyeti, eski müşterileri elde tutma maliyetinden beş kat daha fazladır.
Ayrıca, onları ürünlerinizi almaya ikna etmek daha kolaydır. Bu aşama aynı zamanda müşteri segmentasyonunun devreye girdiği aşamadır; pazarınızı belirlediniz, şimdi yüksek değerli müşterileri analiz etme zamanı.
Bunu yapmanın en kolay yolu müşteri persona oluşturmaktır.
Müşteri persona, yaş, cinsiyet, konum, hedefler, zorluklar, yapılacak işler, hobiler, ilgi alanları, davranış, kişilik özellikleri ve daha fazlasına dayalı olarak ideal müşterilerinizin yarı kurgusal temsilcileridir.
Ürünlerinize ihtiyaç duyan ve pazarlama hunisine girmiş veya girmeye hazır olan müşterilere sahip belirli pazar segmentlerini temsil ederler.
Segmentasyon, hedefleme ve konumlandırma (STP), markaların kalabalık bir pazarda hedef kitlesini belirlemesine, çekmesine ve yakalamasına yardımcı olan popüler bir pazarlama modelidir.
STP, her segmentin değer önerisini ve marka kişiliğini etkili bir şekilde ileten pazarlama mesajları geliştirmenize yardımcı olur.
Karlı bir pazar segmentini seçerken bunu aklınızda tutun.
STP için gerekli tüm müşteri bilgilerini hedef kitle içgörü araçları aracılığıyla toplayabilirsiniz. Bu, pazarlama çabalarınızı optimize etmenizi ve daha fazla satış ve gelir sağlayan bir mesajlaşma stratejisi oluşturmanızı sağlayacaktır.
Pazar bölümlendirmenin en iyi faydalarından biri, kişiselleştirilmiş pazarlama kampanyaları geliştirme ve hedef müşterilerinize özelleştirilmiş ürün ve hizmetler sunabilme yeteneğidir.
Bir Cintell araştırmasına göre, bölümlendirme markaların müşterilerinin motivasyonlarını bilme olasılığını %130 ve acılarını ve zorluklarını anlama olasılığını %60 artırıyor.
Bölümlendirme ve hedefleme ayrıca pazarınızı derinlemesine anlamanızı ve doğru insanlara doğru zamanda doğru çözümleri sunmanızı sağlar. Böylece, ödeme yapan müşterilere dönüşme olasılığı en yüksek olan potansiyel müşterileri bulmanıza yardımcı olur.
Pazarlama bölümlendirmesinin avantajları çoktur, ancak işte en yaygın olanları.
Bunlar pazarlama segmentasyonunun işinize fayda sağlayabileceği yollardan sadece birkaçı. Daha fazla kullanım örneği ve ilgili nasıl yapılır makaleleri keşfetmek için aynı konudaki blog yazılarımızı okuyun.
Faydaları tartıştık; şimdi izleyicilerinizi kârlı müşteri gruplarına ayırmak için kullanabileceğiniz farklı pazar segmentasyonu seçeneklerini detaylı olarak inceleyelim.
Demografik segmentasyon mevcut en yaygın segmentasyon türlerinden biridir. Pazarı yaş, cinsiyet, eğitim, meslek, gelir, etnik köken, din ve medeni durum gibi özelliklere göre farklı gruplara ayırır.
B2B pazar segmentasyonunda iş unvanı, fonksiyon, kıdem seviyeleri, şirket büyüklüğü, gelir ve sektör eklenir.
Ayrıca alıcıların yaşlarına ve ait oldukları pazarlama jenerasyonuna göre gruplandırıldığı - Baby Boomers, Millennials, Gen Z ve Gen Alpha - jenerasyonel segmentasyona da sahibiz.
Diğerlerine göre sahip olduğu bir avantaj, demografik bilgilerin ucuz ve kolay erişilebilir olmasıdır. Demografik verileri şu kaynaklardan toplayabilirsiniz:
Çoğu işletme, ürün stratejilerinin temelini oluşturmak için ilgisiz izleyici segmentlerini elemek üzere demografik segmentasyonla işe başlar.
Bunun en iyi örneği, tıraş bıçakları, cilt bakımı ve tıraş ürünleri serisiyle ünlü bir marka olan Gillete'dir. Erkeklik üzerine odaklanan reklam kampanyalarıyla erkekleri hedefleyerek erkek bakım ürünlerinde tercih edilen marka olarak kendini konumlandırmak için cinsiyet temelli segmentasyon kullanır.
Demografik segmentasyonun bir alt kümesi olarak kabul edilen coğrafi segmentasyon belirli bir pazar segmentini fiziksel konumlarına göre böler. Tüketicileri konumlarına, iklimlerine ve şehirleşme durumlarına göre özelleştirilmiş mesajlarla hedeflemeye yardımcı olur.
B2C sektöründeyseniz, pazarlama ve ürün konumlandırma yaklaşımınız büyük ölçüde müşterilerinizin konumuna göre belirlenir.
Örneğin, McDonald's'ı ele alalım.
McDonald's, yerel damak tadına, mutfak geleneklerine ve kültürel normlara uygun menü öğelerini planlamak için coğrafi segmentasyon kullanır.
Psikografik bölümlendirme tüketicilerin kişilik, sosyal statü, yaşam tarzı, değerler, inançlar, ilgi alanları, hobiler, tutumlar ve görüşler gibi psikografik özelliklerine odaklanır.
En yaygın hedef kitle bölümlendirme türleri arasında demografiden sonra ikinci sırada gelir.
Kişilik: Müşteri kimliğini tanımlayan benzersiz özellikler. 5 faktörlü OCEAN modeli ile oluşturulmuş, açıklık, sorumluluk, dışadönüklük, uyumluluk ve nevrotiklik gibi özellikleri içerir.
Yaşam Tarzı: İnsanların hayatlarını nasıl yaşadıkları, kendilerini nasıl ifade ettikleri ve zamanlarını, paralarını ve enerjilerini nasıl harcadıkları. Bu, onların ilgi alanlarının, alışkanlıklarının ve satın alma kalıplarının iyi bir göstergesidir.
Tutumlar: Kültür ve aile değerlerinden etkilenen belirli konular, ürünler veya markalar hakkındaki inançlar ve duygular.
Sosyal Statü: Harcama kapasitesini büyük ölçüde etkileyen gelir, meslek ve eğitime göre toplumdaki konum.
Aktiviteler, İlgi Alanları ve Görüşler (AİG): İnsanların katıldığı aktiviteler, ilgi duydukları konular ve satın alma kararlarını yönlendiren inançlar.
Demografik özelliklere kıyasla, psikografik unsurları bulmak daha zordur. Öncekiyle aynı kaynakları kullanabilirsiniz ancak psikografik içgörüler elde etmek için odak grupları ve gözlemsel verileri dahil etmeniz gerekecektir.
Davranışsal bölümlendirme benzersiz bir pazarlama bölümlendirme şeklidir – kullanıcıları markanız, ürününüz veya web sitenizle nasıl etkileşimde bulunduklarına göre farklı gruplara ayırmak için müşteri davranışını kullanır.
Aşağıdaki değişkenlerden bir veya daha fazlasına dayanabilir:
Google Analytics kullanarak web siteniz veya uygulamanızdan web sitesindeki oturum sayısı, ziyaret edilen sayfalar, URL'ler, alışveriş sepeti değeri, yönlendirme kaynakları ve kampanya geçmişi gibi kullanıcı davranışları hakkında bilgi toplayabilirsiniz.
Spotify davranışsal segmentasyonu kullanan bir markanın en iyi örneğidir. Kullanıcılar için kişiselleştirilmiş çalma listesi oluşturmak için dinleme geçmişini, türleri, sanatçıları ve aktivite seviyelerini analiz eder.
Satın alma davranışı ve işlem geçmişine dayalı olarak farklı pazar segmentleri oluşturan bir segmentasyon seçeneği olan işlemsel segmentasyon, müşterileri satın alma sıklığına, satın alınan ürün türlerine ve harcanan tutara göre gruplandırır.
Şu sorulara yanıt bulabileceksiniz:
Müşterinizin harcama davranışını, müşteri yaşam boyu değerini (CLV) belirleyebilir ve aynı zamanda yüksek harcama yapanları tespit edebilirsiniz.
Amazon, geçmiş alışverişlere ve tarama geçmişine dayalı ürün önerileri yapmak için işlemsel segmentasyonu kullanır. Geçmişte kozmetik ürünleri satın aldıysanız, büyük olasılıkla ilgili ürün ve hizmetleri öneren e-postalar alırsınız.
B2B (işletmeden işletmeye) sektörlerindeki segmentasyonun, B2C (işletmeden tüketiciye) pazarlarından büyük ölçüde farklı olduğu bilinen bir gerçektir. Bu mantıklıdır, çünkü ilki işletmelere odaklanırken, ikincisi bireysel potansiyel müşterileri hedefler.
Firmografik ve teknografik pazar segmentasyonu, B2B markaların bir şirket içindeki kilit karar vericileri, teknolojik ihtiyaçları ve tercihlerini belirlemesine yardımcı olabilir.
Firmografik segmentasyon B2B müşterilerini - işletmeleri ve kuruluşları - özelliklerine ve karakteristiklerine göre segmentlere ayırmanın en iyi yöntemidir.
Aşağıdaki öğeleri kullanan bir segmentasyon tekniğidir:
Markalar, firmografik verileri kullanarak B2B alıcılarını analiz edebilir ve sınıflandırabilir. Salesforce, farklı endüstriler, sektörler ve büyüklüklerdeki kuruluşları hedeflemek için firmografik segmentasyon kullanan önde gelen bir CRM platformudur.
Özetle, teknografik segmentasyon şirketlerin müşterilerin geçmişte kullandığı teknoloji yığınlarını, şu anda kullandıkları teknolojiyi ve gelecekte kullanmayı tercih edecekleri araçları belirlemelerine yardımcı olur.
Pazar segmentleri oluşturmak için bu teknografik değişkenleri kullanabilirsiniz:
Bir araştırmaya göre, kullanıcıların %50'si üç yıl içinde yeni bir çözüme geçiş yapıyor. Bu, yeni bir ürün piyasaya sürmek veya yeni özellikler eklemek isteyen işletmeler için teknografik segmentasyonun oynadığı rolü vurgulamaktadır. Müşterilerin yeni teknolojiye uyum sağlamaya istekli olup olmayacağını veya sadece reddetme eğiliminde olduğunu bilmenizi sağlar.
Birçok marka ve kuruluş günlük pazarlama stratejilerinde pazarlama segmentasyonunu kullanmaktadır. Başlıca örnekler arasında Ikea, Apple ve Netflix yer alır.
IKEA her yaştan, cinsiyetten ve aile tipinden müşterilere hizmet vererek, çeşitli ihtiyaçlar için mobilya sunmaktadır. İster öğrenci, ister çift, çocuklu aileler veya yaşlılar olsun, herkese hitap eden ürünleri vardır.
Marka, bekarlar için alan tasarrufu sağlayan mobilyaların yanı sıra aile dostu seçenekler de sunmaktadır. IKEA'nın reklamları, ailelerin kaynaşmasını veya bireylerin evlerini düzenlemesini gösteren ilişkilendirilebilir sahneler içererek farklı aile dinamikleriyle bağlantı kurar ve geniş bir kitleye ulaşır.
Yaşam tarzına dayalı segmentasyon, Apple'ın ürün stratejilerinin anahtarıdır. Hayatta sofistike ve üst düzey şeyler isteyen kişileri hedefler.
Apple, ürünlerinin ister çalışırken ister aktif kalırken farklı yaşam tarzlarına nasıl uyum sağladığını gösterir. Reklamları, cihazlarının günlük deneyimleri nasıl geliştirdiğini ve yaşam tarzınıza mükemmel uyduğunu vurgulayarak, markaya ait olma duygusu uyandırır.
Netflix'in kişiselleştirilmiş öneri sistemi, aboneleri platformda tutmak ve izleme deneyimlerini geliştirmek için davranışsal segmentasyonu kullanır.
Platform, bireysel tercihleri tahmin etmek için kullanıcı izleme alışkanlıkları, duraklatmalar ve aramalar gibi kapsamlı kullanıcı verilerini toplar. Yani sürekli komedi izliyorsanız, Netflix benzer içerikler önermeye başlar.
Netflix, tıklama olasılığınızın yüksek olduğu oyuncuları, türleri veya görselleri öne çıkararak küçük resim görsellerini bile özelleştirir. Bu kişiselleştirme, her önerinin ilgi alanlarınıza göre uyarlanmasını sağlayarak sizi platforma bağlı tutar.
Pazar segmentasyonu, hedef pazarınızı tanımlamanın ve kârlı müşterilerinizi bulmanın bir yoludur. Müşteri etkileşimi, dönüşüm ve iş başarısı görmek isteyen bir pazarlama stratejisinin temel bir parçasıdır.
Uygun bir segmentasyon planı olmadan, mesajlarınızın hedef kitlenize ulaşması ve ilgilerini çekmesi pek mümkün olmayacaktır.
Pazar segmentasyonunun faydaları çoktur — sadece markanız için doğru olanları bulmanız gerekir. Listelediğimiz stratejileri takip ederek başlayın ve markanız, ürünleriniz ve hizmetleriniz için mükemmel uyum sağlayan müşteri gruplarını belirlemiş olacaksınız.
Pazar segmentasyonu, geniş bir pazarı (genellikle mevcut ve potansiyel müşterilerden oluşan) yaş, cinsiyet, aile durumu, konum, hedefler, motivasyonlar, ilgi alanları, satın alma davranışları ve benzeri ortak özelliklere dayalı olarak daha küçük müşteri alt gruplarına (segment olarak da bilinir) ayırma sürecidir.
Beş ana pazar segmentasyonu türü demografik segmentasyon, coğrafi segmentasyon, psikografik segmentasyon, davranışsal segmentasyon ve transaksiyonel segmentasyondur.